Tenisowy trening
# Współczesne metody nauczania gry w tenisa
CHARAKTERYSTYCZNE CECHY WSPÓŁCZESNYCH METOD NAUCZANIA
Metody nauczania gry w tenisa w ciągu ostatnich lat uległy diametralnym zmianom. Dotyczy to zarówno dzieci jak i dorosłych. Tradycyjne podejście rozumiane jako doskonalenie modelowych uderzeń zwykle oderwane od głównego nurtu gry jakim jest zdobycie punktu. Trenerzy koncentrowali się więc na kształtowaniu "idealnej" techniki nagrywając niezliczone ilości piłek z kosza. Takie podejście prowadziło do opanowania ruchu rakietą a w znacznie mniejszym stopniu do opanowania umiejętności gry. Metody, w których skoncentrowano się od początku na kształtowaniu tzw. "docelowej techniki" bez pytania a ich funkcje jak i przeznaczenie okazały się mniej skuteczne, jak i mnie atrakcyjne dla zwykłych śmiertelników. Zmusiło to trenerów do poszukiwania bardziej skutecznych form nauczanie w których zajęcia mogły by być przeprowadzone w sposób bardziej atrakcyjny.
Łączeniu nauczania techniki z taktyką - tzw. "podejście taktyczne" /game based approach/
Głównym celem podejścia taktycznego jest rozwijanie wszystkich umiejętności zawodnika poprzez doskonalenie "czucia gry" czy "instynktu taktycznego" równolegle z innymi czynnikami determinującymi poziom sportowy w tenisie, np. techniką uderzeń, zdolnościami motorycznymi czy predyspozycjami psychicznymi. Nauczanie i trening musza uwzględniać specyfikę działań meczowych. Uczniowie powinni przede wszystkim doskonalić umiejętności np. jak atakować czy utrzymać piłkę w korcie, a nie doskonalić ruchy rakietą w oderwaniu od specyfiki tenisa. Trenerzy powinni najpierw rozwijać zdolność myślenia taktycznego, a dopiero potem, stosować gry i ćwiczenia rozwijające technikę.
Doskonalenie koordynacji jako bazy dla właściwej techniki
W pewnym uproszczeniu można uznać, że koordynacja ruchowa mieści w sobie szereg specyficznych właściwości takich jak zwinność i zręczność, czucie czasu, przestrzeni, pamięć ruchową itp. Braki w koordynacji sprawiają, że nauczanie techniki gry staje się trudne a czasami wręcz niemożliwe
Koordynacja ruchowa nie jest pojęciem jednolitym i różnie bywa definiowana. Wielu badaczy próbuje podać kompleksową, syntetyczną definicję koordynacji ruchowej.
Najczęściej koordynacją ruchową określa się zdolność do wykonywania złożonych przestrzennie i czasowo ruchów, przestawiania się z jednych zadań ruchowych na inne oraz rozwiązywania nowych, nieoczekiwanie pojawiających się sytuacji ruchowych. (Sozański 1993, Ważny 1994).
Naglak podaje (1999), iż koordynacją ruchową określa się stopień wykonania czynności ruchowej w zależności od przyjętego celu.
Wielu uważa jednak, iż koordynacji ruchowej nie można traktować w sposób syntetyczny i należy dostrzegać jej złożoność i wielostronność.
Raczek podkreśla, że można ją rozpatrywać w co najmniej dwóch znaczeniach:
- jako proces sterowania i regulacji ruchu
- jako zdolności, czyli morfo-funkcjonalne przesłanki ruchu (Raczek i in. 1992, 2002).
Proces sterowania czynności ruchowych sprowadza się do przetwarzania informacji płynących z receptorów i ich przekazywania do aparatu wykonawczego, regulacja zaś to proces doskonalenia i korygowania czynności dzięki stale napływającym nowym informacjom. Koordynacja ruchowa rozumiana więc jako proces sterowania i regulacji obejmuje wzajemne dostosowanie i uzgadnianie wszystkich składników ruchu skierowanych na rozwiązanie konkretnego zadania ruchowego (Raczek 1992).
Elementarne zdolności koordynacyjne wg. Blume (1981)
- zdolność łączenia ruchów - związana jest z integracją przestrzenną, czasową i dynamiczną ruchów, w których zaangażowane są odrębne część ciała,
- zdolność różnicowania ruchów - istota sprowadza się do tego, aby dla najkorzystniejszego rozwiązania zadania ruchowego precyzyjnie rozdzielić poszczególne elementy faz całego
Tenis jest jedną z bardziej wymagających pod względem koordynacji sportów. Piłka odbija się za każdym razem inaczej i w rożny sposób - z różną prędkością, wysokością czy w innym miejscu. W celu opanowania takich umiejętności jak np. zachowanie równowagi podczas biegu oraz uderzenia, osiągnięcie odpowiedniej pozycji w stosunku do piłki , odbicie jej z właściwą siłą w kierunku którym chcemy oraz szybki powrót do właściwej pozycji wymagają doskonałego rozwinięcia zdolności koordynacyjnych.
Zdolności koordynacyjne umożliwiają zawodnikom kontrolowanie, doskonalenie oraz nadawanie tempa i rytmu ruchom czy działaniom, które są charakterystyczne dla tenisa. Stąd uważane są one za bazę do opanowania umiejętności technicznych.
Nauczanie techniki docelowej w tenisie musi być więc poparte doskonaleniem koordynacji oraz opanowaniem podobnych, lecz nieco prostszych pod względem struktury ruchowej czynności np. rzuty piłkami. Dąży się zarówno do opanowania umiejętności odbiorczych jak i wykonawczych.
Umiejętności odbiorcze - zdolności do prawidłowej oceny lotu piłki /jej prędkości, rotacji, toru/
Umiejętności wykonawcze - zdolności do wykonywania uderzeń techniką niezbędną do tego aby, piłka trafiła do celu z właściwą prędkością, rotacją itp.
Dobór ćwiczeń i stopniowanie ich trudności
Bogaty zasób różnorodnych ćwiczeń ukierunkowanych może stanowić podstawę kształtowania koordynacji ruchowej. Mogą się one również okazać pomocne w realizacji całościowych zadań techniczno-taktycznych. Odpowiednio dobrane bloki ćwiczeń, z wydzielonymi trzema stopniami trudności /różnicowanych najczęściej złożonością ruchową oraz dokładnością i szybkością wielokrotnych powtórzeń/ powinny być realizowane w rozgrzewce, jako przerywniki w treningu na korcie, oraz w specjalnych zajęciach treningu ukierunkowanego .
Zaniedbań w kształtowaniu koordynacji nie można nadrobić, ani zastąpić poziomem innych cech. "Przegapienie" okresów sensytywnych i krytycznych może obniżyć tempo rozwoju sportowego lub uniemożliwić progresywny rozwój tenisisty. Doskonalenie zdolności koordynacyjnych, zarówno ogólnych, jak i specyficznych dla tenisa, powinno stanowić integralną, a nawet dominującą część treningu. Stąd akcenty koordynacyjne powinny znaleźć się zarówno w rozgrzewce jak i w głównej części zajęć, zwłaszcza podczas lekcji prowadzonych z młodymi tenisistami.
Dostosowanie sprzętu i wymiarów boiska do możliwości uczniów
Dobór odpowiedniego sprzętu jak i wielkości kortu ma kluczowe znaczenie dla dokonywania szybkich postępów i unikania w podstawowych błędów w realizacji zadań treningowych młodych tenisistów. W wielu krajach położono nacisk na ujednolicenie metodyki zakładającej podział nauczania na etapy, które różnią się od siebie nauczanymi elementami oraz stosowanym w każdym z nich sprzętem /piłkami, rakietami, boiskami i siatkami/. Zasadniczo dzieci nie powinny grać przed dziesiątym rokiem życia na pełnowymiarowym korcie.
Nacisk na większą samodzielność ucznia
Tenis to sport indywidualny w którym zawodnik samodzielnie podejmuje decyzje. W obecnej metodyce nauczania tenisa trener powinien mniej rozkazywać czy instruować, a więcej stymulować, naprowadzać i zachęcać ucznia do rozwiązania problemu. Uczenie następuję w większym stopniu poprzez patrzenie i naśladowanie, często nieświadomie. Uderzenia z zasady nie są rozbijane na części, a technikę doskonali się kompleksowo - sytuacjami poprzez. uderzenia po koźle czy gra przy siatce.
LITERATURA:
1.Andrzejewski W. , Lelonek M. Lelonek G, Multan J, Unierzyski P., Walter K., (2011): Program szkolenia dzieci do lat 10-ciu, PZT, Warszawa.
2.Andrzejewski W. , Lelonek M. Lelonek G, Multan J, Unierzyski P., Walter K.(2011): Program szkolenia dzieci do lat 10-metodyka nauczania na poziomie niebieskimi czerwonym, PZT, Warszawa.
3.Czajkowski Z.(2004): Nauczanie Techniki sportowej. Biblioteka trenera, Warszawa
4.. Materiały z Sympozjum Trenerów Tenisa. Poznań. 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014,
5. Sozański H., (1999), Podstawy teorii treningu sportowego, COS, Warszawa.